Hoe kan ik veilig op vakantie met een voedselallergie?

In dit artikel beantwoorden we veelgestelde vragen over vakanties en uitjes in binnen en buitenland, en geven we als allergiediëtist tips om je goed voorbereid op weg te helpen.

Reizen met een voedselallergie kan uitdagend zijn, zoals blijkt uit de volgende casus. Met de juiste voorbereiding en kennis had mevrouw haar vakantie meer ontspannen kunnen verlopen…

Een 21-jarige vrouw met een cashew- en pistache- allergie heeft tijdens haar reis al enkele Aziatische landen bezocht zonder allergische reacties te ervaren, door alert te zijn en altijd te informeren naar de aanwezigheid van noten in haar eten.

Tijdens een stop in de bergen van Nepal, waar niet iedereen de Engelse taal goed beheerst, ging het toch mis. Na een lange wandeling strijken ze neer voor koffie en wat lekkers. Ondanks het navragen blijken er toch cashewnoten in de brownie te zitten en wordt er, na het zetten van haar adrenaline pen, een bezoekje aan het lokale ziekenhuis gebracht waarna de klachten gelukkig snel afnemen.

Helaas blijkt mevrouw maar één adrenaline pen te hebben meegenomen op reis, en in Nepal lijkt het onmogelijk om een nieuwe pen te krijgen. Ook in andere landen die ze daarna bezoekt, lukt dit niet. Gelukkig weet deze vrouw aan een adrenaline pen uit Nederland te komen en kon zij zonder allergische reacties haar reis vervolgen.

Een spannend voorbeeld dat het belang van goede voorbereiding benadrukt. In de diëtistenpraktijk voor voedselallergie krijgen we regelmatig vragen over de praktische uitvoering van voedselallergie op vakantie. Hieronder behandelen we enkele onderwerpen.

Goed voorbereid op reis

Een goede voorbereiding begint met het inpakken van voldoende (nood)medicatie. Heb je ernstige allergische reacties (zwelling van lippen, keel of tong, benauwdheid) dan gebruik je mogelijk een adrenaline pen of medicatie. Vraag dan ook altijd reserve pennen of medicatie mee.

Twijfel je over de ernst van jouw reacties en kun je in Nederland goed uitkomen met antihistamine dan kun je in gesprek gaan met de arts of dat voldoende is voor de reis die je maakt. Ga je bijvoorbeeld naar Duitsland dan is dat prima, maar als je in de bergen van Nepal zit dan kan het toch handig zijn om op vakantie een adrenalinepen mee te nemen.

Reis je met onbekenden? Informeer dan altijd het reisgezelschap en de eventuele reisorganisatie over jouw allergie. Zorg ervoor dat zij weten hoe ze moeten handelen mocht je onverwachts toch een allergische reactie krijgen. Oefen het gebruik van de adrenaline pen met degene met wie je op reis bent.

Hoe maak ik mijn allergie kenbaar in het buitenland?

Wanneer je naar het buitenland reist, is het belangrijk om jouw voedselallergie duidelijk te kunnen communiceren. Enkele hulpmiddelen die je kunt gebruiken:

• Persoonlijke allergiepas en allergiekaartjes kun je in de taal van het land waar je naartoe reist laten maken. Ze bevatten gedetailleerde informatie over jouw allergieën en wat te doen in geval van een allergische reactie. Te bestellen via de webwinkel van het Nederlands Anafylaxis Netwerk (NAN). Het NAN kan je ook helpen met het vinden van een gekwalificeerde arts in het gebied van je bestemming. Het is noodzakelijk te weten waar je terecht kunt voor medische hulp in geval van nood.

• Noodplan bij anafylaxie: Dit plan moet in de taal van het desbetreffende land beschikbaar zijn en bevat instructies voor noodgevallen. Uitgebreide informatie hierover is te vinden op https://www.anafylaxis.nl. Stuur voor het verkrijgen van een actieplan bij anafylaxis in de betreffende taal een e-mail naar: steun@ernstigeallergie.nl.
• Afbeeldingen van allergenen: Indien er een taalbarrière is, kunnen afbeeldingen helpen om duidelijk te maken waarvoor je allergisch bent. Deze kun je gemakkelijk op je telefoon opslaan.
• Vertaallijsten en interactieve wereldkaart: Gebruik vertaallijsten om veelvoorkomende allergenen te vertalen en controleer met een interactieve wereldkaart welke verplichte allergenen per land op etiketten moeten worden vermeld (https://farrp.unl.edu/IRChart).

Op de website van Food-Info.net zijn handige vertaallijsten in 30 talen te downloaden.

• AllergySmartz-app: Deze app kan de ingrediënten van producten scannen en vertalen. Handig voor het doen van boodschappen in het buitenland. Vertaal apps die kunnen voorlezen zijn handig bij taalbarrières.

Als je twijfelt over de veiligheid van een product, vertrouw dan op je gezond verstand en neem geen onnodig risico.

Wat moet ik regelen als ik op vakantie naar het buitenland ga?

Reizen met het vliegtuig vraagt om extra voorzorgsmaatregelen:

• Informeer de vliegmaatschappij dat je een voedselallergie hebt, vooral bij lange vluchten waar maaltijden worden geserveerd. Sommige maatschappijen bieden allergievriendelijke maaltijden aan of laten je eigen voedsel meenemen. Als je een medische verklaring hebt dat je een dieet moet volgen mag je vaak extra bagage meenemen. Dat kan tot wel 23 kilo ruimbagage en 12 kilo handbagage zijn
• Vraag bij je apotheek om een medisch paspoort. Dit document kan bij de douane aantonen dat je medicijnen en adrenaline pen noodzakelijk zijn en is essentieel wanneer je naar het buitenland gaat. Dit paspoort bevat informatie over je allergie in verschillende talen, wat de communicatie met medische professionals en autoriteiten kan vergemakkelijken.
• Als je in een hotel of andere accommodatie verblijft waar eten wordt geserveerd, geef dan ruim van tevoren aan dat je een allergie hebt.

Wat moet ik regelen als ik met de auto op vakantie ga?

• Voedingsmiddelen: Sommige landen hebben regels over het invoeren van voedingsmiddelen. Kijk op de site van ANWB voor regels per land. Zorg voor een koeler wanneer je reist met de auto of trein, zodat je veilig eten mee kunt nemen.
• Contact met lokale organisaties: Stichting Voedselallergie heeft contact met patiëntenorganisaties in veel landen. Je kunt altijd navraag doen via info@voedselallergie.nl voor specifieke informatie over je bestemming.

Waarop moet ik alert zijn tijdens uitstapjes en etentjes buitenhuis?

Naast vakanties zijn er vaak ook uitstapjes en etentjes bij vrienden of familie. Hier zijn enkele tips om ook deze momenten veilig te houden:

Barbecues en feestjes

Informeer altijd de gastheer of -vrouw over je allergieën. Veel gerechten, zoals pesto of broodsalades, kunnen verborgen allergenen bevatten zoals noten of soja. Vraag altijd naar de ingrediënten of check het etiket als je twijfelt.

Dips en sauzen

Let op dat de lepels in verschillende sauzen niet zijn verwisseld, wat kruisbesmetting kan veroorzaken. Dit is vooral belangrijk bij sauzen zoals satésaus, die vaak noten (en uiteraard pinda) bevatten.

Veganistische producten

Wees extra voorzichtig met veganistische producten, aangezien deze vaak noten, soja of andere allergenen bevatten. Veganistische chocolademelk kan bijvoorbeeld cashewnoten bevatten en veganistische kazen kunnen gemaakt zijn met amandelen of cashewnoten.

Smoothies en vers fruit

Wees bij een pollen-food syndroom alert dat door het eten van een grote hoeveelheid fruit of het drinken van een smoothie de reacties heftiger kunnen zijn dan u verwacht.

IJs

Wees bij een koemelk, kippenei, pinda of noten allergie extra alert bij het kopen van een ijsje: vraag i.v.m. kruisbesmetting altijd om een schone ijslepel. Ook sorbetijs kan koemelk en/of kippenei bevatten.

Blijf je deze vakantie lekker in eigen land?

Een lekkere picknick regel je eenvoudig door de boodschappen online te bestellen. Selecteer welke allergenen je wilt mijden. Dit geeft snel een overzicht van producten die “vrij zijn van” de voor jou betreffende allergenen.

Veel restaurants hebben tegenwoordig duidelijke menukaarten waarop de allergenen worden vermeld. Controleer de kaart en informeer van te voren altijd bij het restaurant en vermeld jouw allergieën bij binnenkomst. Kom bij voorkeur op een rustig tijdstip, bijvoorbeeld wat vroeger of later op de avond. In de haast en drukte worden sneller fouten gemaakt.

Neem voor onderweg altijd schoonmaakdoekjes mee zodat je kunt zorgen voor een schone tafel zonder etensresten.

Tot slot

Houd er rekening mee dat cofactoren zoals slaapgebrek na een lange vlucht, inspanning zoals lange wandelingen en alcohol de reactiedrempel bij een allergie kunnen verlagen. Wees in die situaties dus extra voorzichtig. Reizen met een voedselallergie vergt extra voorbereiding en aandacht, maar het is zeker mogelijk om veilig en zorgeloos op vakantie te gaan!